Ludy

Rozumiem, że nie wszyscy to Słowianie, ale kiedy będzie następna okazja, żeby o nich wspomnieć?

Antowie

Awarowie

OLBRZYM – a przed XVI w. OBRZYM – to pozostałość dawnej słowiańskiej nazwy Awarów (prasłowiańskie: obъrinъ), koczowniczego i bitnego plemienia, z którym Słowianie zetknęli się najprawdopodobniej już w VI w. Wszystkie ludy mają podania przedstawiające jakieś dawne plemiona czy dawnych mieszkańców jakichś terenów jako ludzi ogromnego wzrostu i niezwykłej siły – potężnych, nieustraszonych i niezwyciężonych. Tak właśnie Słowianie przedstawiali sobie Awarów, a nazwa, którą ich określali, pozostała w języku nawet, gdy ślad po Awarach zaginął.

Narodowe Centrum Kultury, Ojczysty – dodaj do ulubionych, https://nck.pl/projekty-kulturalne/projekty/ojczysty-dodaj-do-ulubionych/ciekawostki-jezykowe/OLBRZYM

Bojkowie

Cyganie, Rosjanie i Niemcy na Podlasiu

Drzewianie

Dziadoszyce

Dalemińcy

Dysponujemy doskonałym przekazem pisanym na temat roli źródła w przedchrześcijańskiej religii słowiańskiej. Jest nim opis źródła Głomacz, leżącego na Połabszczyźnie i stanowiącego główny element sanktuarium plemienia Głomaczy – Dalemińców. Oddajmy głos Thietmarowi: „(…) Dziwy często tam się zdarzają, co jako prawdę podają okoliczni mieszkańcy, a potwierdzają liczni świadkowie naoczni. Jeśli dobry pokój czeka tubylców w nadchodzącym czasie, to ziemia nie odmawia plonu, a źródło obfituje w pszenicę, owies oraz żołędzie i rozwesela ducha mieszkających po sąsiedzku ludzi, gromadnie tam napływających. Kiedy zaś miałaby wtargnąć sroga burza wojny, [źródło] krwią i popiołem ukazuje pewny znak przyszłego zniszczenia.

Religia Pomorzan we wczesnym średniowiecziu, K. Kajkowski, A. Kuczkowski, 2010

Galindowie

Pozostawili po sobie tzw. baby pruskie, o których czytamy na lokalnym, mazurskim portalu:

„Na temat powstania tych posągów i ewentualnego przeznaczenia krążą legendy. Snute są domysły, że autorami takich rzeźb, bo jest ich więcej na Mazurach, byli członkowie pruskiego plemienia Galindów. Nie zostały jednak żadne informacje do czego te posągi miały Prusom służyć. Czy do obrządków religijnych? Może jako ozdoba lub po prostu punkt orientacyjny?

Jedni badacze uważają, że mogły być wizerunkami pruskich bogów, zasłużonych wojowników poległych w walce lub też kapłanów. 

„Baby” mogły mieć też związek z kultem płodności ale również i wojny – składali im ofiary wojownicy idący do walki. Ofiary składano z płodów rolnych, aby w ten sposób ułatwiać kontakty śmiertelników z bóstwami albo reprezentować pokonanych wrogów w walce.”

https://mazury24.eu/aktualnosci/pruskie-baby-kamienne-pomniki-dawnych-prusow,11817

Goplanie

Goście

Cudzoziemcy w dawnej Polsce. Za Piastów cudzoziemcy przyjmowani byli w Polsce z wielką gościnnością, obdarzani hojnie prawami obywatelstwa, a w dokumentach owoczesnych nazywani gośćmi (hospites). Żydzi, którzy chroniąc się od prześladowań w Europie zachodniej, uciekali do Polski, otrzymywali tu rozmaite przywileje, tak samo jak osadnicy niemieccy.

Zygmunt Gloger,Encyklopedja Staropolska, Warszawa, 1900

Lędzianie

Łatgalowie

Łemkowie

Łużyczanie

Huculi

Jaćwingowie

Tuż za naszą, polską miedzą od VI w. n.e. żył lud bałtycki, który zdołał przetrwać pomiędzy trzema potężnymi państwami (Rosją, Polską i zakonem krzyżackim) przez kilkaset lat. Jaćwingowie, bo o nich mowa, zamieszkiwali tereny położone pomiędzy rzekami Niemen i Narew. Przez wiele lat opierali się chrystianizacji, co z czasem stawało się coraz trudniejszym zadaniem.

Ich ostateczna klęska nastąpiła w 1283 r. Wtedy tereny podbitych Jaćwingów zostają podzielone pomiędzy trzy rodzące się potęgi: Polskę, Ruś i zakon krzyżacki.

Polska Times, Michał Kołodziejski, Etruskowie, Longobardowie, Jaćwingowie… Wymarłe ludy wciąż żywe w naszej pamięci, 2012

Po Jaćwingach pozostały liczne ślady, np. obok mojego domu jest kurhan pokonanego, ale bardzo dzielnego wodza Jaćwingów. Jest też wiele nazw sugerujących, że mieszkali tam kiedyś Jaćwingowie, jak i pochodzących z ich języka (Hańcza, Wigry, Wiżajny, Szurpiły, Szelment). Mieszkali głównie na Suwalszczyźnie, gdzie na wakacjach można spać w chacie Jaćwingów, popłynąć łodzią Jaćwingów itp.

Wielu rzeczy o Jaćwingach już lub jeszcze nie wiemy, cały czas można odkryć coś ciekawego. Np. na Podlasiu jest wieś Jatwierz Duża, obok niej kurhan Jaćwingów, a we wsi występuje w gwarze mazurzenie, charakterystyczne dla Mazur, ale nie dla Podlasia…

Polanie

Połabianie

Porozumiewający się nieistniejącymi już dialektami połabskimi Połabianie, czyli Obodrzyce, Drzewianie i Wieleci, zajmowali tereny od zachodniej Meklemburgii (okolice dzisiejszej Lubeki) aż po Pomorze Szczecińskie.

Narodowe Centrum Kultury, Ojczysty – dodaj do ulubionych,

Prusowie

Scytowie

Słowińcy

Pomorzanie, a więc Słowińcy i Kaszubi, objęli w posiadanie Pomorze Środkowe i Gdańskie. Dialekty słowińskie niestety zanikły na początku ubiegłego stulecia, ale kaszubski zachował się do dziś

Narodowe Centrum Kultury, Ojczysty – dodaj do ulubionych

Ślężanie

Trzebowianie

Wendowie

W źródłach historycznych tak się określa „Słowian nadbałtyckich, wspólne dla Słowian połabskich i Łużyczan, zamieszkujących na wschód od królestwa duńskiego, Norwegii, Szwecji i na terenach od Odry do Gdańska. Obecnie używane w Niemczech w odniesieniu do Serbów Łużyckich zamieszkujących Łużyce.„

Wspominają o nich już mapy z 843 roku, a na Wikipedii da się znaleźć ich zdjęcie weselne:

Kaszubi twierdzą, że ich języki bywały mylone.

Ale co mnie najbardziej wzruszyło, to że 500 Wendyjskich rodzin wyjechało w XIX wieku do USA, gdzie mają stowarzyszenie i muzeum, a ich motto to: „Witajcže K’nam”.

Zelowie

Zemgalowie